بازرسی کالا حین تولید DPI به عنوان یکی از مراحل کلیدی در تضمین کیفیت محصولات صنعتی، اهمیت ویژه‌ای در فرآیندهای تولید دارد. این نوع بازرسی به‌طور خاص برای بررسی کیفیت، ایمنی و انطباق کالا با استانداردهای تعیین‌شده در طول مراحل تولید به‌کار می‌رود و معمولا برای محصولاتی پیگیری می‌شود که پس از تولید امکان بررسی مجدد آنها وجود ندارد یا فرآیند بازرسی پس از تولید برای کارفرما هزینه‌بر است.
بنابراین از آنجایی که ممکن است فرآیندهای تولیدی با مشکلاتی نظیر نقص‌های کیفی و عدم تطابق با مشخصات استاندارد مواجه شوند، بازرسی حین تولید به‌عنوان راهکاری موثر برای شناسایی سریع این مشکلات و رفع آنها، بهبود کیفیت، کاهش هزینه‌ها و افزایش رضایت مشتری نقش پیدا می‌کند.
در این مقاله، به بررسی روش‌ها، انواع ارزیابی‌های حین تولید و اهمیت بازرسی کالا حین تولید می‌پردازیم و به‌طور خاص در مورد کاربردهای این نوع بازرسی در صنایع مختلفی مانند خودروسازی، تجهیزات پزشکی، الکترونیک و صنایع غذایی صحبت می‌کنیم و در نهایت اهمیت بازرسی کالا را در حفظ کیفیت و ایمنی محصولات را بازگو می‌کنیم.
بازرسی کالا حین تولید که به انگلیسی During Production Inspection و به صورت مخفف شده DPI نام دارد، یکی از انواع بازرسی‌های کالا است که برای اطمینان از کیفیت و انطباق کالا با استانداردها در مراحل مختلف تولید انجام می‌گیرد. اگر تجهیزات، مواد و روند تولید محصولی از اهمیت بالایی برخوردار باشد، در این شرایط باید بازرسی کالا حین ساخت انجام گیرد. علاوه‌براین بازرسی کالا حین تولید برای محصولاتی اهمیت دارد که پس از اتمام تولید انجام برخی از بازرسی‌ها امکان‌پذیر نباشد و یا با صرف هزینه زیاد همراه باشد.
این نوع بازرسی با نام بازرسی کنترل کیفیت نیز شناخته می‌شود و برای برخی محصولات در حال تولید مداوم و با الزامات سختگیرانه به کار گرفته می‌شود. برای مثال حوزه ماشین آلات، آرایشی و بهداشتی، مواد غذایی و تجهیزات پزشکی از جمله تولیداتی هستند که سخت‌گیری بیشتری در تولید دارند و باید بازرسی حین ساخت برای این حوزه‌ها اعمال شود.
با توجه به تمامی این عوامل است که بازرسی حین ساخت برای تضمین کیفیت کالای تولیدی،کاهش نقص‌ها، افزایش بهره‌وری محصولات، توسعه برند، کاهش هزینه‌ها و ایجاد رضایت مشتری ابزاری موثر تلقی می‌شود.
بازرسی که به کارخانه یا شرکتی برای بررسی محصولات و کالاهای حین ساخت اعزام می‌شود، وظایف مشخصی را برعهده دارد و بسته به نوع محصول، استانداردها و قوانین مربوط به آن کالا ممکن است بازرسی‌های مختلفی برای محصولات و کالاها انجام گیرد. این بازرسی‌ها به شرح زیر است:
بازرسی بصری یا چشمی، کنترل و بررسی ظاهر کالا و تطابق‌دهی آن با نمونه‌های استاندارد است. این کار را می‌توان با دوربین‌ها یا با مشاهده دقیق اجزای محصول انجام داد تا نقص‌ها، ایرادات و ناهنجاری‌ها مشخص است.
نوع دیگری بازرسی حین ساخت سنجش و اندازه گیری ابعاد محصولات تولیدی و انطباق‌دهی آنها با استانداردهای از قبل تعیین شده است. برای مثال ابزارهایی مانند میکرومتر، گیج و کولیس یا ابزارهای تخصصی‌تر مانند ماشین‌های اندازه‌گیری مختصات برای بازرسی ابعاد استفاده می‌شوند. علاوه‌براین تلرانس محصولات تولیدی نیز باید بررسی شود تا از مطابقت آنها با ابعاد استاندارد اطمینان حاصل شود.
بازرس موظف است تمامی مراحل خط تولید را بررسی کند و با ثبت و مستندسازی نتایج، اقدامات اصلاحی را گزارش و از صحت اجرای فرایندها مطمئن شود.
بازرس برای اطمینان از کیفیت محصول تولیدی مطابق با استانداردها و فرمولاسیون آن محصول، به صورت تصادفی نمونه‌هایی از محصول را انتخاب کرده و جهت انجام تست به آزمایشگاه ارسال می‌کند و نتیجه دریافتی از آزمایش را در گزارش بازرسی ثبت می‌کند.
مواد اولیه از جمله گزینه‌هایی است که امکان بررسی آنها پس از اتمام فرایند تولید وجود ندارد. به همین دلیل قبل از تولید باید تست‌هایی مانند آنالیز شیمیایی، سختی سنجی و تست تراکم بر روی مواد اولیه محصولات تولیدی انجام گیرد تا کیفیت مواد اولیه قبل از ورود به خط تولید بررسی و ارزیابی شود.
انجام برخی تست‌ها بیشتر برای صنایع حوزه مکانیکی و ماشین آلات کاربرد دارد و بازرسی عملکرد محصول نیز در این دسته بندی قرار می‌گیرد. برای مثال بازرس موظف است کارکرد موتورها و تجهیزات الکتریکی و مکانیکی را تست کند.
این نوع تست نیز برای حوزه‌های خاصی از صنایع ماشین آلات، قطعات و حوزه مکانیکی کاربرد دارد. بازرس در این نوع تست موظف است مواردی مانند مقاومت محصول در برابر نیروی کششی، ضربه و شوک و مقاومت در برابر خمش و تغییر شکل محصول را آزمایش کند تا از کیفیت محصول یا قطعه تولیدی مطمئن شود.
آزمایش محصولات و قطعات با استفاده از اشعه ایکس برای عیوب داخلی محصولات، تست اولتراسونیک برای شناسایی ترک‌های داخلی برخی قطعات تولیدی و تست ذرات مغناطیسی که برای شناسایی ترک‌های سطحی به کار گرفته می‌شوند، جزو تست‌های غیرمخرب هستند که بدون آسیب‌رسانی به محصول و قطعه، بررسی‌ها و آزمایشات لازم را عملی می‌کنند.
برای برخی محصولات تست عملکرد محصول در تغییرات دمایی انجام می‌گیرد تا مقاومت محصول در برابر تغییرات دما و طبق ادعای ارائه شده برای محصول و براساس استانداردهای موجود بررسی شود.
بازرس برخی از محصولات از نظر مقاومت در برابر تغییرات آب‌وهوایی و تاثیرات جو مورد بررسی و سنجش قرار می‌دهد. چنین آزمایشاتی برای محصولات کمی انجام می‌گیرد که مقاومت در برابر تغییرات آب‌وهوایی مشخصه اصلی و مهم آنها باشد.
در پایان مرحله تولید کالاها، کیفیت بسته‌بندی ارزیابی و تست‌های مقاومت بسته‌بندی در برابر ضربات و فشارهای خارجی بررسی می‌شود.
بازرسی حین ساخت فرایندی از کنترل کیفیت کالاهای در حال تولید است که با بازرسی محصول و کالا، هر گونه نقص و مسائل کیفی و عیوب پیش آمده را شناسایی می‌کند تا در اسرع وقت اقدامات لازم جهت رفع مشکل انجام گیرد و از هزینه‌های جدی و جریمه‌های سنگین جلوگیری شود. این نوع بازرسی به طرق مختلف و با طیف وسیعی از روش‌ها و تکنیک‌ها انجام می‌گیرد؛ به طوری که ممکن است انواع بازرسی‌ها (چشمی، ابعادی، نمونه‌برداری، مواد اولیه، غیرمخرب، مکانیکی، حرارتی و غیره) توسط بازرس پیگیری شود. این موضوع به ویژه در تولید محصولات و کالاهایی که از نظر ایمنی و سلامتی حساسیت بیشتری دارند، اهمیت پیدا می‌کند و معمولا بازرسی‌های دوره‌ای و مکرری برای این محصولات انجام می‌گیرد.
بازرسی حین تولید به همراه چک لیست و تهیه گزارش برای هر مرحله از بازرسی انجام می‌گیرد و در نهایت گزارش نهایی تدوین و به اداره بازرسی استاندارد استان ارسال می‌شود. در ذیل چک لیست بازرسی حین تولید را برای آشنایی بیشتر با این موضوع نمایش داده‌ایم:
نکته قابل توجه در خصوص بازرسی حین تولید این است که شرکت بازرسی باید برای بازرسی پروژه موردنظر برنامه‌ریزی کند و مشخص کند که بازرسی در چه زمان‌هایی و چگونه باید پیگیری شود. همچنین زمان بازرسی‌های دوره‌ای نیز در صورت نیاز باید مشخص شود. چنین اطلاعاتی در سندی به نام ITP که مخفف Inspection Test Plan است ذکر می‌شود که همان چک لیست بازرسی است؛ اطلاعاتی همچون تجهیزات مورد نیاز، ترتیب بازرسی، تعداد دفعات بازرسی، ایستگاه‌های بازرسی، انواع روش‌های ارزیابی و بررسی محصولات از مواد خام تا بسته‌بندی، استانداردها، آزمون‌ها، نمونه‌برداری‌ها، انواع مدارک و گواهینامهها و غیره همگی در این سند درج می‌شود تا روند کار از قبل مشخص باشد.
بازرسی به موقع و اصولی در حین تولید و ساخت کالاها، قطعات و محصولات صنایع مختلف مزایای بسیاری دارد که انجام این نوع بازرسی را برای اغلب تولیدات صنعتی ضروری می‌کند. در ادامه به دلایل ضرورت بازرسی کالا حین تولید می‌پردازیم:
برخی کالاها و محصولات به طور حتم نیاز به بازرسی حین ساخت و تولید دارند. چنین محصولات و کالاهایی اغلب از نظر ایمنی و از نظر ارتباط داشتن مستقیم با سلامت و جان انسان در طول روند تولید بازرسی می‌شوند تا از کیفیت و انطباق محصول تولیدی با استانداردهای تعیین شده اطمینان حاصل شود و در صورت بروز تقص و خطا بلافاصله اقدامات لازم انجام و در صورت نیاز خط تولید موقتا فعالیت خود را متوقف کند. در ذیل با انواع کالاها، قطعات و تجهیزاتی که نیازمند بازرسی حین تولید هستند آشنا می‌شویم:
تجهیزات ایمنی شامل کمربندهای ایمنی، سیستم ترمز، کیسه هوا و قطعات خودرو مانند سیستم تعلیق، موتور، گیربکس، سیستم الکتریکی، بدنه شاسی و غیره از جمله اجزای خودرو هستند که به دلیل ارتباط مستقیم با سلامت و جان انسان از حساسیت بالایی در بازرسی عملکردی و آزمایش‌های غیرمخرب برخوردارند.
لوازم الکترونیکی مانند تلویزیون، لپ تاپ، گوشی موبایل و تبلت، قطعات الکترونیکی شامل بردهای مدارچاپی، خازن، ریزتراشه، حسگرها، مقاومت‌ها، نیمه هادی‌ها و تجهیزات شبکه‌هایی مثل روترها، مودم و تجهیزات فیبر نوری همگی نیازمند بازرسی‌های عملکردی و ابعادی و تست‌های غیرمخرب برای این نوع از کالاها به طور حتم باید در بازرسی کالا حین تولید انجام گیرد.
بدنه هواپیما، سیستم‌های ناوبری، سیستم‌های کنترل و اویونیک، ارابه فرود، تجهیزات ارتباطی، ایستگاه‌های فضایی، ماهواره‌ها و غیره که نیازمند بازرسی‌های غیرمخرب، عملکردی، بصری، ابعادی و غیره هستند.
تجهیزات پزشکی مانند CT اسکن، MRI، تجهیزات آزمایشگاهی، ایمپلنت‌های تولیدی، دستگاه‌های تشخیصی و درمانی، دستگاه‌های ضربان‌ساز، ایمپلنت‌های ارتوپدی، تجهیزات مراقبت‌های ویژه، مواد مصرفی پزشکی مانند سرنگ‌ها، کانترها و غیره همگی نیازمند بازرسی‌های دوره‌ای و با حساسیت بالا هستند؛ چراکه این نوع بازرسی با سلامتی ارتباط دارد و لازم است انواع بازرسی‌ها به صورت دوره‌ای و مستمر برای این لوازم و تجهیزات انجام گیرد.
داروهای تولیدی، واکسن‌ها، مواد اولیه دارویی و مکمل‌ها، فراورده‌های گوشتی، لبنیات، تنقلات، نوشیدنی‌ها و غیره همگی نیازمند بازرسی‌هایی با الزامات سختگیرانه هستند.
بازرسی مصالح ساختمانی شامل فولاد، میلگرد، بتن، سیمان، کاشی، سرامیک و ماشین آلات مرتبط با تجهیزات ساختمانی مانند جرثقیل و تجهیزات ساخت و نساز نیازمند بازرسی‌های حین تولید هستند.
راکتورها، خاز‌ها، فراورده‌های نفتی، رزین‌ها، مواد افزودنی و تجهیزات فناوری از دیگر کالاهایی هستند که حین تولید باید توسط بازرس مجرب بازرسی و ارزیابی شوند.
گواهی بازرسی حین ساخت کالا یا محصول به سندی گفته می‌شود که پس از ارزیابی، بازرسی و بررسی کالاها در طول روند تولید در مراحل مختلف و پس از مطابقت‌دهی با استانداردهای کیفی و مشخصات محصول، صادر می‌شود. برای صدور این گواهی بازرسی مجرب و کارآزموده از سوی شرکت‌های بازرسی کالا به ایستگاه بازرسی اعزام می‌شود تا گواهینامهها و اسناد رسمی مواد اولیه و خام و قطعات وروردی را ارزیابی کند و از انطباق مشخصاتی مانند خواص فیزیکی، شیمیایی، تست‌های ضربه، سنجش سختی، خوردگی و غیره با استانداردها، مشخصات فنی و قوانین اطمینان حاصل شود. پس از اتمام بازرسی، گزارش آماده و بعد از تاییدیه گواهی بازرسی کالا صادر می‌شود.
در همین راستا شرکت بازرسی کالا پویا پرتو با بیش از ۲۲ سال سابقه و حضور در ۱۴ شعبه داخلی و خارجی، به عنوان یکی از پیشگامان حوزه بازرسی کالا، خدمات جامع و دقیقی را برای بازرسی محصولات در حین تولید ارائه می‌دهد. این شرکت با بهره‌گیری از تیم‌های متخصص و استانداردهای جهانی، علاوه بر بازرسی محصولات، دوره‌های آموزشی بازرسی کالا را نیز برای حرفه‌ای‌های این صنعت فراهم کرده است. برای دریافت مشاوره و خدمات بازرسی کالا با بالاترین کیفیت و کمترین قیمت، با ما در تماس باشید.
