در فرایند بازرسی کالا دو نوع بازرسی کمی و کیفی در مراحل مختلف وجود دارد؛ اما مراحل و روند بازرسی کالا به این سادگی نیست و لازم است هر نوع بازرسی با توجه به شرایط و قوانین از پیش تعیین شده انجام گیرد. برای این منظور و ارائه اطلاعات بیشتر، در این مطلب از وبلاگ پویا پرتو قصد داریم به مراحل و روش اجرایی انواع بازرسی کالا بپردازیم و توضیحات لازم را در خصوص انواع گواهی برای فرایندهای بازرسی کالا بازگو کنیم.
آشنایی با فرایند بازرسی کالا
اداره کل موظف است اسناد مرتبط با محموله‌های وارداتی را که از طریق سامانه‌های جامع امور گمرکی یا تجارت به سامانه صدور مجوزهای صادراتی و وارداتی ارجاع می‌شوند، بررسی کند. سپس با توجه به یکی از روش‌های ارزیابی انطباق ذکر شده در دستورالعمل و مقررات فنی مربوط به کالاهای وارداتی مشمول استاندارد اجباری، محموله را ارزیابی نماید. در صورت تایید، گواهینامه انطباق صادر شده و در صورت عدم تایید، گزارش عدم انطباق تهیه می‌شود. همچنین نحوه برخورد با محموله‌های فاقد نشانه‌گذاری یا دارای نقص در نشانه‌گذاری بر اساس بخشنامه دستورالعمل مرتبط انجام می‌پذیرد.
دقت کنید! واردکننده در تمامی روش‌های ارزیابی انطباق کالاهای وارداتی، مسئول ارائه استانداردهای قابل قبول یا مشخصات فنی در صورت عدم وجود استاندارد مرتبط با کالای ثبت سفارش شده است.
مراحل کلی انواع بازرسی کالا
مراحل بازرسی کالا از عقد قرارداد با شرکتی معتبر در زمینه بازرسی کالا آغاز شده و با صدور گواهینامه کالا به پایان می‌رسد. این بازرسی به‌منظور اطمینان از کیفیت، کمیت و انطباق کالا با استانداردها و مشخصات تعیین‌شده انجام می‌شود. در ادامه، این مراحل به‌تفصیل شرح داده شده است:
- خریدار یا واردکننده با توجه به نوع کالا و نیازهای بازرسی، یک شرکت بازرسی معتبر و دارای مجوزهای لازم را انتخاب می‌کند.
- پس از توافق اولیه بین طرفین (خریدار کالا و شرکت بازرسی)، در قرارداد، جزئیات مربوط به نوع بازرسی (کیفی، کمی، بسته‌بندی و غیره)، محل بازرسی (مبدأ، مقصد، حین تولید)، زمان‌بندی و هزینه‌ها مشخص می‌شود.
- پس از توافق بر سر شرایط، قرارداد رسمی بین خریدار و شرکت بازرسی منعقد می‌گردد.
- خریدار کالا موظف است در فرایند بازرسی کالا، قبل از عقد قرارداد فروشنده یا تولید کننده کالا را نیز از جزئیات بازرسی مطلع سازد و در صورت موافقت فروشنده یا خریدار، درخواست بازرسی را به شرکت بازرسی ارسال نماید.
- پس از هماهنگی‌های صورت گرفته و ارسال مدارک، استانداردها و مشخصات بازرسی به شرکت بازرسی، زمان و مکان دقیق بازرسی برای اعزام بازرس مشخص می‌شود.
- بازرسان به محل تولید، انبار، گمرک یا هر مکان دیگری که در قرارداد مشخص شده است، مراجعه کرده و مراحل بازرسی کالا را آغاز می‌کنند. در ادامه در این باره توضیحات جامع‌تری را برای انواع بازرسی کالا شرح خواهیم داد. در حالت کلی بازرسی کالا شامل 4 مورد است:
-
- بازرسی کیفی: ارزیابی کیفیت کالا براساس استانداردها و مشخصات فنی تعیین‌شده.
- بازرسی کمی: تایید تعداد، وزن و ابعاد کالا مطابق با اسناد خرید.
- بازرسی بسته‌بندی و نشانه‌گذاری: اطمینان از صحت بسته‌بندی و برچسب‌گذاری مطابق با الزامات.
- نمونه‌برداری و آزمون : در صورت نیاز، نمونه‌هایی از کالا برداشت شده و به آزمایشگاه‌های معتبر برای انجام آزمون‌های لازم ارسال می‌شود.
- پس از اتمام بازرسی، بازرس گزارش اولیه‌ای شامل نتایج بازرسی، مشاهدات و هرگونه عدم انطباق را تهیه می‌کند.
- گزارش بازرسی به خریدار و در صورت لزوم به فروشنده ارائه می‌شود تا در جریان نتایج بازرسی قرار گیرند.
- در صورت مشاهده هرگونه عدم انطباق، فروشنده مطلع شده و فرصت دارد تا نسبت به رفع آن اقدام کند.
- پس از اعمال اصلاحات توسط فروشنده، بازرسی مجدد انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که مشکلات برطرف شده‌اند.
- در صورت انطباق کامل کالا با استانداردها و مشخصات تعیین‌شده، در مرحله نهایی فرایند بازرسی کالا، شرکت بازرسی تایید نهایی را انجام می‌دهد و گواهی بازرسی کالا را صادر می‌کند.
نکات مهم در فرایند بازرسی کالا
چند نکته حائز اهمیت در روش اجرایی بازرسی کالا و قبل از مراحل بازرسی وجود دارد که آگاهی از هر کدام از بروز مشکلات قبل از آغاز بازرسی جلوگیری می‌کند. این نکات به شرح زیر است:
- همکاری فروشنده یا تولیدکننده کالا: همکاری کامل فروشنده یا تولیدکننده در فرآیند بازرسی برای تسهیل امور و جلوگیری از تاخیرات ضروری است.
- پرداخت هزینه‌ها: خریدار موظف است هزینه‌های بازرسی را مطابق قرارداد به شرکت بازرسی پرداخت کند.
- اعتبار گواهینامه: گواهینامه بازرسی معمولا برای یک محموله خاص صادر می‌شود و اعتبار آن محدود به همان محموله است.
انواع روش‌های اجرایی بازرسی کالا
بسته به نوع بازرسی و شرایط موجود، بازرسی به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که در ادامه شرح می‌دهیم:
روش اول: ارزیابی انطباق کالا در مبدا
در این روش، واردکنندگان برای اطمینان از انطباق محموله وارداتی با استانداردها، مقررات فنی یا مشخصات فنی کارخانه‌ای قابل قبول، قبل از حمل کالا به گمرکات کشور قرارداد رسمی منعقد می‌کنند که این قرارداد با ارائه اسناد خرید کالا به یکی از شرکت‌های بازرسی که حوزه جغرافیایی و دامنه فعالیت آن متناسب با کالای مورد نظر است، انجام می‌گیرد. در این شرایط، شرکت بازرسی موظف است با رعایت مفاد این دستورالعمل و کلیه الزامات مندرج در استانداردها، مقررات فنی یا مشخصات فنی کارخانه‌ای قابل قبول، بر اساس موارد زیر، در صورت انطباق کالا، گواهینامه بازرسی (COI) برای محموله مورد نظر صادر کند.
- ارائه مشخصات فنی کالا: در صورتی که کالایی فاقد استانداردهای معتبر باشد، واردکننده موظف است مشخصات فنی تولیدکننده را بر روی سربرگ رسمی کارخانه ارائه کند. این مشخصات پیش از ورود محموله، از نظر کیفیت و ویژگی‌ها توسط کمیته مربوطه بررسی می‌شود تا اطمینان حاصل شود که کالا با الزامات مورد نظر مطابقت دارد.
- بررسی اسناد محموله: مدارک ارائه‌شده توسط واردکننده و در صورت لزوم فروشنده، جهت تایید صحت اطلاعات، ارتباط اسناد، اعتبار، استانداردها، مقررات فنی یا مشخصات فنی تولیدکننده، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
- بازرسی جامع محموله: این مرحله از بازرسی کالا شامل ارزیابی علائم ایمنی، برچسب‌ها، دستورالعمل‌های استفاده از کالا و تطابق آن‌ها با استانداردها، مقررات فنی یا مشخصات فنی تولیدکننده و همچنین انطباق با ویژگی‌های ذکرشده در اسناد خرید است.
- نمونه‌برداری و آزمون : بر اساس استانداردهای مربوطه یا دستورالعمل‌های نمونه‌برداری، نمونه‌هایی از محموله گرفته شده و به آزمایشگاهی با گواهینامه ISO/IEC 17025 ارسال می‌شود تا اطمینان حاصل شود که ویژگی‌های کالا با استانداردها، مقررات فنی یا مشخصات فنی تولیدکننده مطابقت دارد.
- تایید اصالت نتایج آزمون: اداره کل باید اصالت نتایج آزمون صادرشده توسط آزمایشگاه معتبر را از طریق ایمیل تأییدشده سازمان یا سامانه‌های احراز هویت مورد تأیید، استعلام کند.
- هماهنگی شرکت بازرسی با اداره کل: شرکت بازرسی باید بلافاصله پس از انجام بازرسی و صدور گواهی، قبل از رسیدن محموله، اصالت نتایج آزمون را با اداره کل هماهنگ نماید.
- اعتبار نتایج آزمون: گواهینامه بازرسی در مبدأ باید بر اساس نتایج آزمونی صادر شود که بیش از سه ماه از تاریخ صدور آن نگذشته باشد. در صورتی که گواهی COI در مبدأ بر مبنای نتیجه آزمونی با زمان بیش از سه ماه صادر شده باشد، قابل پذیرش نخواهد بود.
- ارائه نتایج آزمون نوعی: برای کالاهایی که برخی ویژگی‌های آن‌ها به‌صورت آزمون نوعی اعلام شده است، ارائه نتایج آزمون نوعی (TT) به‌همراه نتایج آزمون الزامی است.
- گواهینامه بازرسی برای کالاهای مشمول استاندارد اجباری: کالاهایی که طراحی، ساخت و نصب آن‌ها مشمول اجرای استاندارد اجباری است، باید در زمان ورود به کشور دارای گواهینامه بازرسی بر مبنای آزمون حین ساخت باشند؛ مانند مخازن تحت فشار، دیگ‌های بخار، تجهیزات شهربازی، کابل‌ها و…
این مراحل به‌منظور اطمینان از انطباق کالاهای وارداتی با استانداردها و مقررات فنی مربوطه انجام می‌شود تا کیفیت و ایمنی محصولات وارداتی تضمین گردد.
در صورتی که به دنبال شرکتی معتبر و فعال در زمینه صدور گواهی بازرسی کالا در مبدا هستید، بازرسان مجرب و کارآزموده پویا پرتو در این مسیر همراه شما خواهند بود. کافیست برای کسب اطلاعات تکمیلی با ما در تماس باشید!
روش دوم: ارزیابی انطباق کالا در مقصد
این روش برای محموله‌هایی است که بدون دریافت گواهینامه بازرسی در مبدأ به گمرکات کشور وارد می‌شوند.
- بررسی اسناد محموله: اگر مشخصات محموله با اطلاعات موجود در اسناد گمرکی همخوانی نداشته باشد، اداره کل موظف است موضوع را به گمرک مربوطه اطلاع داده و درخواست اصلاح اسناد کند؛ در این حالت، از نمونه‌برداری و ادامه فرآیند خودداری می‌شود.
- بازرسی و نمونه‌برداری: در صورت تطابق محموله با اسناد گمرکی، اداره کل باید بر اساس قوانین و مقررات، محموله را بازرسی و نمونه‌برداری کرده و نمونه‌ها را به آزمایشگاه‌های مورد تأیید ارسال نماید.
- کالاهای غیرقابل آزمون در داخل کشور: اگر چنین کالاهایی بدون گواهینامه بازرسی در مبدأ وارد شوند، اداره کل باید فرآیند بازرسی، نمونه‌برداری و ارسال نمونه‌ها به آزمایشگاه‌های معتبر خارجی را از طریق شرکت‌های بازرسی انجام دهد.
- صدور گواهینامه انطباق:
- انطباق نتایج آزمون : در صورت تایید نتایج آزمون با استانداردها، مقررات فنی یا مشخصات فنی قابل قبول، اداره کل گواهینامه انطباق (COC) را صادر می‌کند.
- استفاده از خدمات شرکت‌های بازرسی : اداره کل می‌تواند برای بازرسی، نمونه‌برداری، ارسال نمونه به آزمایشگاه‌های معتبر و بررسی نتایج آزمون کالاهای وارداتی در مقصد، از خدمات شرکت‌های بازرسی بهره‌مند شود.
- صدور گواهینامه بازرسی در مقصد: شرکت‌های بازرسی می‌توانند برای کالاهای وارداتی در مقصد، گواهینامه بازرسی (COI) صادر کنند؛ این اقدام تنها با اعلام کتبی اداره کل مجاز است.
این مراحل به منظور اطمینان از انطباق کالاهای وارداتی با استانداردها و مقررات فنی مربوطه انجام می‌شود تا کیفیت و ایمنی محصولات وارداتی در مقصد تضمین گردد.
روش سوم: ارزیابی انطباق از طریق گواهینامه ثبت کالا
واردکنندگان مواد اولیه، کالاهای نیمه‌ساخته، تجهیزات و ماشین‌آلات مرتبط با واحدهای تولیدی، چه تولیدکننده باشند و چه بازرگان، می‌توانند از سه روش برای دریافت گواهینامه واردات محموله‌های خود به کشور استفاده کنند.
گواهینامه ثبت مواد اولیه، کالاهای نیمه‌ساخته، تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز واحدهای تولیدی:
سازمان ملی استاندارد ایران، به‌منظور حمایت از تولید داخلی و بهبود فضای کسب‌وکار، اقدام به صدور گواهینامه ثبت برای واردات مواد اولیه، کالاهای نیمه‌ساخته، تجهیزات، اجزا، قطعات و ماشین‌آلات مورد نیاز واحدهای تولیدی می‌نماید.
شرایط صدور گواهینامه ثبت مواد اولیه و کالاهای نیمه ساخته
ارائه مجوز تولید : واحد تولیدی باید مجوز تولید صادرشده توسط مراجع ذی‌صلاح را ارائه دهد.
ارائه فهرست نیازمندی‌ها: فهرستی از مواد اولیه، تجهیزات، اجزا، قطعات و ماشین‌آلات خط تولید مورد نیاز، در سربرگ واحد تولیدی، با مهر واحد و تأیید دستگاه صادرکننده مجوز فعالیت در استان، همراه با میزان مجاز واردات بر اساس ظرفیت واقعی تولید و نیاز سالانه، باید ارائه شود.
تعهد انطباق: ارائه تعهد محضری مبنی بر انطباق کالاهای مذکور با استانداردها، مقررات فنی و مشخصات فنی قابل قبول سازمان، با امضای مدیرعامل، افراد دارای امضای مجاز و مدیر کنترل کیفیت، الزامی است.
اظهاریه انطباق: ارائه اظهاریه انطباق تولیدکننده (MD) یا عرضه‌کننده (SD) مبنی بر انطباق کالا با استانداردها یا مشخصات فنی قابل قبول و اثبات استمرار انطباق ضروری است.
حق نمونه‌برداری: اداره کل حق دارد به‌صورت موردی از محموله‌ها نمونه‌برداری و آزمون انجام داده و سوابق آن را در پرونده شرکت واردکننده در استان محل ورود محموله نگهداری کند تا در تمدید گواهینامه مورد استفاده قرار گیرد.
معرفی نماینده : واحد تولیدی باید یک کارشناس آشنا به امور استاندارد را به‌عنوان مسئول پیگیری امور مربوطه معرفی کند.
صدور گواهینامه مذکور شامل بازرگانانی که به هر طریقی مبادرت به واردات مواد اولیه، کالاهای نیمه‌ساخته، تجهیزات و ماشین‌آلات برای واحدهای تولیدی می‌کنند نیز می‌شود، مشروط بر اینکه قرارداد فی‌مابین با واحد تولیدی را قبل از ثبت سفارش محموله‌ها ارائه دهند.
این روش به‌منظور تسهیل واردات مواد و تجهیزات مورد نیاز واحدهای تولیدی و حمایت از تولید داخلی طراحی شده است.
گواهینامه ثبت محصول نهایی (COR)
واردکنندگانی که به‌طور مستمر از یک کشور و یک واحد تولیدی، کالایی با نوع و مدل ثابت وارد می‌کنند، در صورت داشتن شرایط زیر می‌توانند از تسهیلات این روش بهره‌مند شوند:
- تعداد دفعات واردات: متقاضی باید حداقل دو بار در سال کالای موردنظر را وارد کرده باشد.
- ارائه سوابق واردات: مستندات مربوط به واردات قبلی کالا باید ارائه شود.
- امکان تمدید گواهینامه: ثبت سوابق نمونه‌برداری‌های موردی از کالای مذکور، امکان تمدید گواهینامه را فراهم می‌کند.
- صدور گواهینامه: گواهینامه توسط اداره کل محل ورود کالا صادر شده و تنها در همان استان قابل استفاده است.
- حق نمونه‌برداری : اداره کل مجاز است به‌صورت موردی از محموله‌ها نمونه‌برداری و آزمون کند تا کیفیت محموله را کنترل نماید. در صورت مشاهده عدم انطباق، امتیاز دارنده گواهینامه لغو می‌شود.
- اظهاریه انطباق: دریافت گواهینامه منوط به ارائه اظهاریه انطباق تولیدکننده (MD) یا عرضه‌کننده (SD) مبنی بر تطابق کالا با استانداردها، مقررات فنی یا مشخصات فنی قابل قبول و اثبات استمرار انطباق است. در صورت تأیید، گواهینامه با اعتبار یک‌ساله صادر می‌شود.
- معرفی نماینده : متقاضی باید یک کارشناس را به‌عنوان مسئول پیگیری امور مربوطه معرفی کرده و مدارک لازم را طبق فرم‌های مورد نیاز برای ثبت کالای نهایی (COR) ارائه دهد.
توجه! در صورتی که متقاضی مدارک مربوط به نمایندگی‌های مجاز تاییدشده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت را ارائه دهد، می‌تواند مستقیما برای دریافت گواهینامه ثبت نام و نشان تجاری (COBR) از طریق دفتر ارزیابی کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی اقدام کند و این گونه نیازی به دریافت گواهینامه ثبت کالا نخواهد داشت.
این فرآیند به‌منظور اطمینان از کیفیت و انطباق کالاهای وارداتی با استانداردهای ملی و بین‌المللی طراحی شده است.
گواهی نامه ثبت نام و نشان تجاری ثبت شده (نمانام) (COBR)
در مواردی که کالاهایی با ویژگی‌های مشخص دارای نمایندگی رسمی در کشور هستند، واردکنندگان می‌توانند با ارائه گواهینامه ثبت نام و نشان تجاری (COBR)، نسبت به ترخیص کالاهای وارداتی از گمرک اقدام کنند.
شرایط و ضوابط:
- مرجع صدور: این گواهینامه تنها توسط دفتر ارزیابی کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی صادر می‌شود.
- محدودیت جغرافیایی: با توجه به اینکه نشان‌های تجاری ممکن است در کشورهای مختلف تولید شوند، هر گواهینامه COBR فقط برای فرآورده‌های تولیدشده در یک کشور خاص صادر می‌گردد.
- مدت اعتبار : گواهینامه COBR از تاریخ صدور به مدت یک سال معتبر بوده و در تمامی ادارات کل قابل ارائه است.
- حق نمونه‌برداری : ادارات کل مجاز به نمونه‌برداری تصادفی از محموله‌ها و انجام آزمون‌های لازم برای ارزیابی کیفیت هستند. در صورت مشاهده عدم انطباق، دفتر ارزیابی کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی می‌تواند امتیاز مربوطه را لغو کند.
- معرفی نماینده: متقاضی دریافت گواهینامه باید یک کارشناس را به‌عنوان مسئول پیگیری امور معرفی نماید.
- تأییدیه وزارت صمت : ارائه تاییدیه از وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر داشتن نمایندگی رسمی نام و نشان تجاری موردنظر در کشور الزامی است.
- تعهد محضری: متقاضی باید تعهدنامه‌ای مبنی بر پذیرش مسئولیت هرگونه عدم انطباق کالای وارداتی با استانداردهای مربوطه ارائه دهد.
این گواهینامه به‌منظور تضمین کیفیت و اصالت کالاهای وارداتی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان طراحی شده است.
همکاری با بهترین شرکت بین‌المللی بازرسی کالا
با توجه به اهمیت بازرسی دقیق و حرفه‌ای در تضمین کیفیت و انطباق کالاها با استانداردهای ملی و بین‌المللی، همکاری با شرکت‌های بازرسی معتبر به امری ضروری برای اطیمنان از کیفیت و صحت کالاهای وارداتی و تولیدی تبدیل شده است. شرکت بازرسی فنی پویا پرتو بین‌الملل، با تکیه بر تجربه و تخصص چندین ساله خود، خدمات متنوعی در زمینه بازرسی کالا ارائه می‌دهد که می‌تواند نقش بسزایی در تسهیل فرآیندهای تجاری و اطمینان از کیفیت محموله‌های وارداتی و صادراتی داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
