فرآیند جوشکاری نقش بسیار مهمی در صنایع مختلف دارد و به‌عنوان یکی از پرکاربردترین روش‌های اتصال فلزات شناخته می‌شود. در این میان، کنترل کیفیت جوش و اطمینان از استحکام و دوام آن، بسیار حیاتی است؛ زیرا هرگونه نقص در جوش، می‌تواند موجب شکست سازه، نشت مواد خطرناک یا حتی حوادث جبران‌ناپذیر شود. یکی از مهم‌ترین ابزارها برای تضمین کیفیت جوش، تست جوش PQR است که کمک می‌کند خصوصیات مکانیکی و متالورژیکی جوش بررسی شده و تاییدیه لازم برای دستورالعمل‌های جوشکاری (WPS) اخذ شود. در این نوشته از پویا پرتو قصد داریم به تمامی جوانب این تست بپردازیم و با سایر تست‌های کنترل کیفیت جوش مقایسه کنیم.
تست جوش PQR یا به‌عبارتی Procedure Qualification Record، گزارشی است که براساس آن می‌توان صحت و کارآیی روش جوشکاری را ارزیابی نمود. این گزارش زمانی رسمیت می‌یابد که نمونه‌های جوشکاری از نظر خواص مکانیکی و متالورژیکی تحت آزمون‌های تخریبی و غیرتخریبی قرار گرفته و نتایج، تاییدکننده کیفیت اتصال باشند. این تست جوش شرایطی را فراهم می‌کند تا تولیدکننده یا مهندس طراح جوش اطمینان یابد روش جوشکاری انتخابی (WPS) برای کاربرد مدنظر مناسب است. اهمیت PQR تا حدی است که در بسیاری از پروژه‌های حساس مانند ساخت مخازن تحت فشار، خطوط لوله انتقال نفت و گاز، دیگ‌های بخار و سازه‌های فولادی، بدون این تأییدیه، امکان ادامه مراحل ساخت و نصب وجود ندارد.
تست جوش PQR در هر صنعتی که فرآیند جوشکاری در آن انجام می‌شود کاربرد دارد. از صنایع نفت و گاز گرفته تا ساخت تجهیزات نیروگاهی و پتروشیمی، همگی ملزم به رعایت استانداردهای جوشکاری هستند. برای مثال، در پروژه‌هایی مانند ساخت خطوط لوله انتقال مواد سوختی، وجود یک نشتی کوچک هم می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند.
اگر بخواهیم این تست جوش را با سایر روش‌های کنترل کیفیت جوش مقایسه کنیم، لازم است بدانیم که PQR در حقیقت گزارش نهایی از موفقیت‌آمیز بودن آزمایش‌های مختلف جوش است. در برخی از تست‌ها مانند بازرسی چشمی (VT)، تنها ظاهر جوش مورد بررسی قرار می‌گیرد و نقایص سطحی شناخته می‌شوند. در آزمون‌هایی نظیر رادیوگرافی (RT) یا التراسونیک (UT)، به ارزیابی درونی جوش پرداخته می‌شود تا ترک‌ها یا حفره‌های احتمالی شناسایی شوند. اما تست جوش PQR فراتر از یک بررسی موضعی است؛ زیرا در آن، نتایج آزمون کشش، خمش، ضربه و دیگر آزمایش‌های مخرب که نشان‌دهنده استحکام و انعطاف‌پذیری جوش هستند، مستند می‌گردد. به‌عبارتی می‌توان گفت تمامی تست‌های کنترل کیفیت جوش در کنار هم معنا پیدا می‌کنند و گزارش آن‌ها در قالب PQR ارائه می‌شود.
تست جوش PQR و دستورالعمل جوشکاری (WPS) به‌هم پیوسته‌اند. به بیان ساده، WPS سندی است که در آن جزئیات نحوه انجام جوشکاری، از نوع فلز پایه، نوع فلز پرکننده، دمای پیش‌گرم، تعداد پاس جوش تا حداکثر ضخامت جوش ذکر می‌شود. اما این دستورالعمل زمانی رسمیت می‌یابد که یک تست جوش PQR تاییدکننده درستی آن باشد. در واقع، برای آنکه WPS بتواند به‌عنوان یک مرجع قابل قبول مورد استفاده قرار بگیرد، ابتدا باید یک نمونه جوش براساس همان دستورالعمل تهیه شود و سپس تحت آزمایش‌های مختلف قرار گیرد. اگر نتیجه آزمون‌های کشش، خمش، ضربه و سایر تست‌های مخرب و غیرفلزی نشان‌دهنده آن باشند که جوش از نظر استحکام و انعطاف‌پذیری در حد استاندارد است، یک PQR صادر می‌گردد.
روند انجام تست جوش گاهی با دشواری‌های متعددی روبه‌رو می‌شود. نخستین چالش، انتخاب صحیح نمونه‌های آزمایشی و متناسب با شرایط واقعی پروژه است. اگر نمونه آزمایشی از نظر ضخامت، جنس یا نوع اتصال با آنچه در پروژه به کار می‌رود متفاوت باشد، نتایج PQR چندان قابل استناد نخواهند بود. مسئله دیگر، رعایت دقیق استانداردهای مختلف است. برای مثال، در استاندارد ASME Sec IX یا استاندارد AWS D1.1، هرکدام دستورالعمل‌های جداگانه‌ای برای نمونه‌برداری، نوع تست، تعداد نمونه و شاخص‌های پذیرش دارند. عدم توجه به این جزئیات می‌تواند منجر به مردود شدن آزمایش و از دست رفتن زمان و هزینه شود.
به‌صورت استاندارد برای انجام تست جوش PQR در قدم اول، باید نمونه‌هایی با شرایط واقعی اجرای جوشکاری در پروژه آماده کرد. سپس آزمایش‌های مختلف مکانیکی و متالورژیکی روی این نمونه انجام می‌شود. از جمله مهم‌ترین مراحل تست جوش PQR می‌توان به آزمون کشش، خمش، ضربه، ارزیابی ساختار متالوگرافی و آزمون‌های غیرمخرب اشاره کرد.
سازه‌های تحت فشار و شرایط دمایی خاص مثل مخازن تحت فشار در نیروگاه‌ها، صنایع پتروشیمی و پالایشگاه‌ها نیازمند حساسیت بیشتری در طراحی و اجرای جوش هستند. در چنین پروژه‌هایی، حتی یک ترک یا نقص کوچک می‌تواند منجر به انفجار یا نشتی مواد سمی شود. بنابراین، تست جوش PQR برای این دسته از سازه‌ها حیاتی‌تر جلوه می‌کند. در واقع، تست جوش PQR تضمین می‌کند که روش جوشکاری به‌کار گرفته شده، استحکام مکانیکی لازم برای تحمل فشار و تنش‌های حرارتی بالا را دارد. به عنوان مثال، در محیط‌های کرایوژنیک یا دماهای فوق‌العاده بالا، کیفیت جوش بیش از پیش مهم می‌شود. بنابراین، نگارش یک PQR دقیق و قابل اعتماد برای چنین پروژه‌هایی به مهندسان این اطمینان را می‌دهد که طراحی و اجرای جوش طبق استانداردهای بین‌المللی بوده و خطری از جهت اتصال نامناسب فلزات آن‌ها را تهدید نمی‌کند.
پویاپرتو با تکیه بر تجربه گسترده و بهره‌گیری از نیروهای متخصص، به‌عنوان یکی از برترین شرکت‌های بازرسی جوش در ایران شناخته می‌شود. این مجموعه با ارائه خدمات جامع و کاربردی در زمینه آزمون‌های مخرب و غیرمخرب، ارزیابی خطوط لوله، مخازن تحت فشار و سازه‌های فولادی، توانسته است جایگاه ویژه‌ای را در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و ساخت‌وساز به خود اختصاص دهد.
رویکرد حرفه‌ای پویاپرتو، براساس بهره‌مندی از استانداردهای بین‌المللی و شیوه‌های نوین کنترل کیفیت جوش است که تضمین‌کننده ایمنی و کارایی در پروژه‌های گوناگون محسوب می‌شود. با انتخاب پویاپرتو، از دانش فنی به‌روز و تجهیزات پیشرفته این شرکت بهره‌مند شده و نظارت مداوم بر روند جوشکاری و اجرای پروژه‌ها تضمین خواهد شد.
یکی از مزایای کلیدی پویاپرتو، امکان انجام آزمایش‌های حرفه‌ای در کوتاه‌ترین زمان و با حداقل هزینه است. این شرکت با تکیه بر فناوری‌های به‌روز و روش‌های استاندارد، می‌تواند کیفیت جوش شما را کاملا ارزیابی و گزارش کند. بازرسان مجرب پویاپرتو علاوه بر برخورداری از تجربه عملی، دانش فنی خود را نیز به‌طور مداوم به‌روزرسانی می‌کنند تا بالاترین سطح خدمات را ارائه دهند. اگر می‌خواهید از ایمنی و کارآمدی پروژه‌های خود مطمئن شوید، همین امروز با کارشناسان پویاپرتو تماس بگیرید و از مزایای مشاوره رایگان این مجموعه بهره‌مند شوید.
