مخازن تحت فشار در انواع مختلفی مانند مخازن استوانه‌ای و کروی تولید می‌شوند؛ اما آن چه که در خصوص این مخازن اهمیت بیشتری دارد، کاربردها و ایمنی‌های مرتبط با نگهداری مواد و در این مخزن‌ها است. مخزن‌های تحت فشار اغلب برای نگهداری موادی مانند گاز طبیعی، آمونیاک، کلر و LPG در فشارهای بالا، به‌عنوان راکتورهای فشاری در صنایع شیمیایی برای انجام واکنش‌های تحت فشار و همچنین برای تولید بخار در نیروگاه‌ها و صنایع به کار گرفته می‌شوند. با توجه به همین کاربردهای بسیار مهم و حیاتی است که بازرسی مخازن تحت فشار از حساسیت بالایی برخوردار است و باید توسط بازرس مجرب و براساس اصول دقیق استانداردهای ملی و بین‌المللی مورد ارزیابی قرار گیرند. در این نوشته از وبلاگ شرکت بازرسی بین الملل پویا پرتو قصد داریم به اهمیت بازرسی مخازن تحت فشار، استانداردها و آیین‌نامه‌های این نوع بازرسی بپردازیم و نکات مهمی را در این خصوص شرح دهیم.
مخازن تحت فشار (Pressure Vessels) محفظه‌های بسته‌ای هستند که برای نگهداری سیالات (مایعات یا گازها) در فشاری متفاوت از فشار محیط طراحی می‌شوند. این مخازن در صنایع مختلفی مانند نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها و صنایع شیمیایی به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند و از این رو بازرسی این دسته از تجهیزات صنعتی از اهمیت بالایی برخوردار است. اختلاف فشار داخلی مخازن با فشار محیط در موارد زیادی می‌تواند خطرناک باشد و در صورت عدم رعایت استانداردهای طراحی و ساخت، ممکن است به حوادثی مانند انفجار یا تخریب مخزن منجر شود. به همین دلیل، طراحی، ساخت، بازرسی و بهره‌برداری از این مخازن تحت نظارت سازمان‌های مهندسی و بازرسی قرار دارد و قوانین سختگیرانهای برای آن‌ها اعمال می‌شود.
در نظر داشته باشید که تعریف مخازن تحت فشار در کشورهای مختلف ممکن است متفاوت باشد، اما پارامترهای مشترکی مانند حداکثر فشار و دمای عملیاتی ایمن در تمامی تعاریف مورد توجه قرار می‌گیرند.
در ایران، بازرسی مخازن تحت فشار برای تضمین ایمنی و عملکرد بهینه آن‌ها، در مراحل مختلفی انجام می‌شود که هر یک تحت استانداردهای مشخصی قرار دارند. این بازرسی‌ها به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
این نوع بازرسی در فرآیند تولید مخازن تحت فشار صورت می‌پذیرد و شامل نظارت بر طراحی، انتخاب مواد، فرآیندهای جوشکاری و سایر مراحل ساخت است. در ایران، استاندارد ملی ISIRI 18132 با نام «الزامات اجرایی برای تولید دیگ‌ها و مخازن تحت فشار» مرجع اصلی این نوع بازرسی‌ها است. این استاندارد با تعیین الزامات فنی و اجرایی، به تولیدکنندگان کمک می‌کند تا مخازنی با کیفیت و ایمن تولید کنند.
پس از نصب مخازن تحت فشار و قبل از شروع به کار، بازرسی‌هایی انجام می‌شود تا از صحت نصب و آماده‌به‌کار بودن مخزن اطمینان حاصل شود. این بازرسی‌ها شامل بررسی اتصالات، تست‌های فشار و اطمینان از عملکرد صحیح تجهیزات ایمنی است.
پس از بهره‌برداری از مخازن تحت فشار، بازرسی‌های دوره‌ای به منظور اطمینان از حفظ ایمنی و عملکرد صحیح آن‌ها ضروری است. این بازرسی‌ها شامل ارزیابی وضعیت فیزیکی مخزن، شناسایی نشتی‌ها، خوردگی، ترک‌ها و سایر عیوب می‌باشد. در این زمینه، استانداردهای بین‌المللی مانند API 510 که به بازرسی، تعمیر و نگهداری مخازن تحت فشار می‌پردازد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این استانداردها به بازرسان کمک می‌کنند تا مشکلات احتمالی را به موقع شناسایی کرده و از وقوع خرابی‌ها و حوادث ناگوار جلوگیری کنند.
در صورت نیاز به تعمیرات اساسی یا جزئی در مخازن تحت فشار، بازرسی‌هایی انجام می‌شود تا از کیفیت و صحت تعمیرات اطمینان حاصل شود. این بازرسی‌ها می‌توانند شامل تست‌های غیرمخرب (NDT) و ارزیابی مجدد مخزن پس از تعمیر باشند.
در صورت وقوع حوادثی مانند انفجار یا نشتی در مخازن تحت فشار، کارشناسی حوادث برای شناسایی علل وقوع حادثه و ارائه راهکارهای پیشگیری از تکرار آن انجام می‌شود. این فرآیند شامل جمع‌آوری شواهد، بررسی مستندات و انجام آزمایش‌های فنی است.
رعایت این استانداردها و انجام بازرسی‌های منظم، نقش مهمی در پیشگیری از حوادث و افزایش عمر مفید مخازن تحت فشار دارد. شرکت‌های بازرسی معتبر در ایران، با تکیه بر دانش فنی و استانداردهای ملی و بین‌المللی، خدمات بازرسی مخازن تحت فشار را ارائه می‌دهند تا از ایمنی و عملکرد بهینه این تجهیزات اطمینان حاصل شود.
شرکت بازرسی بین المللی پویا پرتو با بیش از 20 سال سابقه در زمینه ارائه خدمات بازرسی، مفتخر است که در این مسیر همراه شما باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در ارتباط باشید تا در خصوص شرایط اعزام بازرس و عقد قرارداد انواع بازرسی مخازن تحت فشار شما را راهنمایی کنند.
بازرسی مخازن تحت فشار براساس استانداردهای ملی و بین‌المللی انجام می‌گیرد. مهم‌ترین استاندارد بین‌المللی برای این بازرسی، استاندارد مخازن تحت فشار ASME SEV III DIV 2 نام دارد. همچنین استاندارد ملی 18132-1 به عنوان استاندارد ملی برای انجام بازرسی‌های مخازن در نظر گرفته می‌شود و اصول بازرسی مخازن براساس این استانداردها جلو می‌رود. در ادامه هر یک از این انواع استانداردهای ملی و بین المللی را بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم:
براساس کد دیگ‌ها و مخازن تحت فشار ASME (BPVC) بخش VIII، استانداردهای جامعی برای بازرسی مخازن تحت فشار به‌منظور تضمین ایمنی و قابلیت اطمینان آن‌ها تعیین شده است. نسخه ۲۰۲۳ این استاندارد به سه بخش تقسیم شده است که هر یک به دسته‌های مختلفی از مخازن تحت فشار می‌پردازند:
این بخش شامل الزامات طراحی، ساخت، بازرسی، آزمایش و تایید مخازن تحت فشاری است که در فشارهای داخلی یا خارجی بیش از ۱۵ پوند بر اینچ مربع (psig) کار می‌کنند. این الزامات شامل دستورالعمل‌های خاصی برای مواد، روش‌های ساخت مانند جوشکاری، آهنگری و لحیم‌کاری است و همچنین پیوست‌های اجباری و غیراجباری را دربرمی‌گیرد که معیارهای طراحی تکمیلی، آزمون‌های غیرمخرب و استانداردهای پذیرش بازرسی را تشریح می‌کنند.
این بخش قوانین جایگزینی را برای مخازن تحت فشاری که در فشارهای بیش از ۱۵ psig کار می‌کنند، ارائه می‌دهد و در مقایسه با بخش ۱، الزامات سخت‌گیرانه‌تری در مورد مواد، طراحی و آزمون‌های غیرمخرب دارد. این بخش اجازه می‌دهد تا مقادیر شدت تنش طراحی بالاتری اعمال شود و برای مخازنی مناسب است که در مکان‌های ثابت برای خدمات خاص نصب می‌شوند و کنترل عملیات و نگهداری آن‌ها در طول عمر مفید مخزن حفظ می‌شود.
این بخش به ساخت مخازن تحت فشاری می‌پردازد که در فشارهای داخلی یا خارجی معمولاً بالای ۱۰٬۰۰۰ psig کار می‌کنند. این بخش الزامات مربوط به طراحی، ساخت، بازرسی، آزمایش و تایید این مخازن با فشار بالا را ارائه می‌دهد تا اطمینان حاصل شود که به‌دلیل فشارهای شدید، استانداردهای ایمنی سختگیرانهای را رعایت می‌کنند.
هر بخش بر اهمیت پروتکل‌های دقیق بازرسی و آزمایش، از جمله آزمون‌های غیرمخرب، تاکید دارد تا یکپارچگی مخازن تحت فشار در طول عمر کاری آن‌ها تایید شود. رعایت این استانداردها برای تولیدکنندگان، کاربران، طراحان و بازرسان ضروری است تا از انطباق با مقررات ایمنی و عملکرد قابل‌اعتماد مخازن تحت فشار اطمینان حاصل شود.
استاندارد ملی ایران به شماره ۱۸۱۳۲، با عنوان «الزامات اجرایی برای تولید دیگ‌ها و مخازن تحت فشار»، به منظور تعیین دستورالعمل‌ها و معیارهای لازم برای طراحی، ساخت و بازرسی این تجهیزات تدوین شده است. این استاندارد مرجع اصلی برای بازرسی حین ساخت مخازن تحت فشار و دیگ‌های بخار در کنار استاندارد بین‌المللی ASME مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هدف اصلی این استاندارد، تعیین الزامات اجرایی برای تولید دیگ‌ها و مخازن تحت فشار است. دامنه کاربرد آن شامل اجزای تحت فشار مخزن، از جمله موارد زیر است:
این استاندارد با ساده‌سازی فرآیندهای بازرسی و کاهش پیچیدگی‌های موجود در استانداردهای بین‌المللی مانند ASME Section VIII، به تولیدکنندگان و بازرسان کمک می‌کند تا با رعایت الزامات ملی، از ایمنی و کیفیت مخازن تحت فشار اطمینان حاصل کنند. با توجه به اینکه ترجمه و تدوین استانداردهای بین‌المللی به دلیل حجم زیاد آن‌ها ممکن است دشوار باشد، استاندارد ISIRI 18132 به‌عنوان یک مرجع ملی در دسترس، می‌تواند به‌طور موثر در فرآیند بازرسی و اخذ نشان استاندارد برای این تجهیزات مورد استفاده قرار گیرد.
رعایت آیین نامه‌ها و استانداردهای بازرسی مخازن تحت فشار در فرایندهای طراحی، ساخت، بازرسی و نگهداری مخازن تحت فشار، نقشی اساسی در پیشگیری از حوادث و افزایش عمر مفید این تجهیزات دارد. این مستندات با ارائه آیین نامه تست مخازن تحت فشار و دستورالعمل‌های دقیق، به تضمین ایمنی پرسنل، حفاظت از محیط زیست و حفظ سرمایه‌های صنعتی کمک می‌کنند.
شرکت بازرسی پویا پرتو بین الملل با تکیه بر سال‌ها تجربه و آموزش بازرسان کارآزموده، آماده همکاری جهت انجام بازرسی‌های فنی از جمله بازرسی مخازن تحت فشار است. برای کسب اطلاعات تکمیلی و اطلاع از مراحل بازرسی، با ما در تماس باشید.
شماره‌های تماس با ما:
04134751401
